Ms Hastalığında Kortizon Tedavisi

Multipl Skleroz (MS) hastalığında tedaviye ne kadar erken başlanırsa, olumsuz sonuçların engellenmesi o kadar kolay sağlanır. Kortizon tedavisi, hastalığın etkin bir şekilde kontrol altına alınmasına yardımcı olmaktadır. Ancak, MS hastalığını tamamen ortadan kaldıracak bir tedavi henüz mevcut değildir. Hastalığın ilerlemesini durduracak ya da yavaşlatacak olan kortizon içeren ilaçlar kullanılmaktadır. Tedavi sırasında atak tedavisi, koruyucu tedavi, belirtilerin giderilmesi için uygulanan tedavi ve fizyoterapi yöntemlerinden yararlanılır.

Atak tedavisi yalnızca ataklar sırasında uygulanmaktadır. Atakların kısa sürmesi ve tam olarak düzelmesi için yüksek dozda kortizonlar kullanılır. Genellikle damar içinden verilen 1000 mg kortizon uygulanır ve bu tedaviye 3-10 gün süreyle devam edilir. Hastanın verdiği cevaba ve atağın şiddetine göre, ilerleyen haftalarda tedavi tekrarlanabilir. Bazı hastalarda ağızdan verilen kortizon tedavisine de başvurulabilir.

Koruyucu tedaviler, atakların tekrarlamasını azaltarak ve beyin MR'ı sırasında yeni plakların oluşmasını engelleyerek hastaların uzun süre ataksız bir dönem geçirmesini sağlar. Koruyucu tedavileri birinci ve ikinci basamak olarak gruplandırabiliriz. Erken dönemde yapılan tedaviler birinci basamak, bu tedavilere rağmen kontrol altına alınamayan hastalar için uygulanan tedaviler ise ikinci basamak tedavileridir. Birinci basamakta kullanılan interferon ilaçlar enjeksiyon şeklinde uygulanır ve oldukça güvenlidir. Yan etkiler arasında enjeksiyon yerinde şişlik, kızarıklık ve ağrı bulunur. Bazı hastalarda interferon uygulandıktan sonra ya da ertesi gün grip benzeri etkiler görülebilir. Nadiren ilk aylarda bazı hastaların karaciğer enzimleri yüksek çıkabilir.

Belirti giderici tedavilerin hastalığın seyri açısından bir etkisi yoktur. Sadece hastalardaki ağrı, yorgunluk, idrar kaçırma gibi şikayetleri önlemek amacıyla uygulanır.

Fizyoterapi, MS hastaları için kortizon tedavisi kadar önem taşımaktadır. Hastaların güç kayıpları, ellerdeki beceriksizlik ve dengesizlik gibi sorunlarının giderilmesini sağlayabilir.

MS hastalarına uzun yıllardır uygulanan yüksek dozda damar içinden verilen kortizon tedavisi, tıp alanında dünya genelinde kabul gören bir tedavidir. Kortizon tedavisi, hastalardaki atakları daha kısa sürede tedavi etmekte etkili olsa da, uzun dönemdeki olumlu etkisi konusunda yeterli bilgi bulunmamaktadır. Kortizon vücutta doğal olarak bulunan bir hormondur ve fizyolojik tepe noktası sabah saatleridir. Bu nedenle tedavi öğleden önce aç karnına uygulanmalıdır. MS hastalığında kullanılan kortizon türü metilprednizolon adlı ilaçtır. Tedavide 1000 mg ilacın 100-250 ml sıvı içinde 1-2 saatte damar yoluyla uygulanması yapılır. Kortizon tedavisi sonucunda oluşabilecek yan etkiler arasında enfeksiyonlara yatkınlık, halsizlik, tansiyonda ve kan şekerinde yükselme, mide ve bağırsak ülserleri, kemik erimesi ve kilo alma gibi etkiler bulunur. Bu nedenle hastaların düzenli olarak takip edilmesi gerekir. Kortizon tedavisi gören hastaların düzenli olarak kan şekeri ve tansiyon ölçümü yapılmalıdır. Beslenmelerinde tuzsuz ve şekersiz besinlere yer vermeleri yan etkilerin gelişmesini önleyebilir. Ayrıca hastaların yılda bir defa kemik ölçümü yaptırması ve midelerini korumak için ilaç kullanması tavsiye edilir.

Hastaların geçirdiği her atakta kortizon tedavisinin uygulanması gerekli değildir. Sadece uyuşma gibi gelen duysal ataklarda, kortizon tedavisi olmadan birkaç günde kendiliğinden düzelme olabilir. Ataklara güç kaybı eşlik ettiğinde, uygulanan kortizon tedavisi atakların şiddetini azaltarak daha kısa sürede iyileşmesine yardımcı olur.