Kortizon vücuttan nasıl atılır, kortizon böbreklerin üzerinde yer alan böbrek üstü bezlerinden salgılanan bir hormondur. Vücutta kan şekeri sentezini sağlayan ve proteinin yapı taşlarına parçalanmasını gerçekleştiren kortizon, insanlarda dinlenme zamanında bile üretilir. Dinlenme sırasında üretilen kortizon miktarı yaklaşık 25-30 mg kadardır.
Bu miktarlar kilosu fazla olan kişilerde daha fazladır. İnsanların vücutlarında kortizon eksikliği olması halinde ya da değişik hastalıkların tedavisinde hastaya dışarıdan kortizon verilir. Bu tedavide her hastanın durumuna göre farklı dozlarda kortizon kullanılmaktadır. Ancak kortizonun fazlası vücutta ciddi yan etkilere neden olabilir. Hastalara faydası ve zararı gözetilerek verilen kortizonun vücuttan atılması için, özellikle beslenmeye dikkat edilmelidir. Bu tedbir kortizonun yan etkilerinden korunmak için faydalı olur.
Kortizon ne zaman verilmelidir?
Kortizon genel olarak tehlikeli sonuçlara neden olsa da verilmemesi durumunda ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Vücutta sadece böbrek üstü bezlerinden salgılanması nedeniyle, bunda bir sorun yaşanması halinde doktor kontrolü altında hastaya kortizon verilmelidir. Romatizma hastalarından, alerjik hastalıklara, kan hastalıklarına kadar çok sayıda alanda kortizon tedavisi uygulanır. Bu tedavi uygulanmadığında, hastaların ölümü kaçınılmaz olabilir. Doğumda bebekte olan kortizon eksikliği halinde, bebeklerin özürlü doğma olasılığı yüksektir.
Kortizonun vücuttaki etkileri nelerdir?
Kortizon bu kadar olumlu etkilerini olmasına rağmen, aşırılığı halinde vücutta atılması mümkün olmayan bir hormondur. Kortizonlu ilaçların yüksek dozda ve uzun süreli kullanımı sonrasında karında ve omuzlarda yağ toplanması, tansiyon yükselmesi, vücutta su ve tuz tutulumundan kaynaklanan ödem, kemik erimesi, kas erimesi gibi ciddi sorunlara sebep olur. Kortizonun en ciddi yan etkisi yüz bölgesinde şişme ve yuvarlaklaşma ile sırtta yağ birikiminin olmasıdır. Ayrıca kan şekerinin kullanılmasına etki eden insülinin dengesini bozarak, kan şekerinin yükselmesine etki eder. Gebelerde kullanıldığında, gebelik kan şekeri oluşumuna etki eder. Vücutta ödeme neden olması, özellikle kalp ve böbrek yetmezliği çeken hastalarda ve yüksek tansiyon hastalarında olumsuz etkiler yapar.
Kortizon vücuttan nasıl atılır?
Kortizonun vücuttan tamamen atılması mümkün değildir. Çünkü insanlarda her zaman böbrek üstü bezlerinden kortizon salgılaması olur. Kortizon vücutta hiç olmadığı zaman ölüm gerçekleşebilir. Kortizonlu ilaçlarda mutlaka doktor denetiminde kullanılmalıdır. Bu dengenin sağlanması için hastaların beslenmesine dikkat etmesi gerekir.
Kortizon kullanımı sırasında beslenme
Tuz tüketimine dikkat edilmeli: Kortizon kullanan hastaların tuz tüketimini azaltması gerekir. Bunun sebebi kortizonun böbreklerden tuzun geri emilimini arttırmasındandır. Bu hastalarda tansiyonun yükselmesine neden olan bir etkidir. Bunun dışında kortizon böbreklerden potasyum atma etkisi de bulunmaktadır. Hormonların salgılanmasında ve kalbin kasılma fonksiyonunda olumsuz etkiler yaratır. Bu yüzden hastalar tuzu azalttığında, potasyum açısından zengin beslenme düzeni kurmalı, sebze ve meyve ağırlıklı beslenmelidir. Bu arada tatlı ve yağlı yiyeceklerden uzak durulmalıdır.
Kalsiyum oranı arttırılmalıdır: Uzun süre kortizon tedavisi gören hastalarda kemik yıkımı fazlalaşır. Bunun sebebi kortizonun kalsiyumun bağırsaktan emilimini azaltması nedeniyle osteoporoza sebep olmasındandır. Hastalar bu süreçte düzenli olarak kemik yoğunluğu ölçümü yaptırmalı, kalsiyum oranı yüksek olan yoğurt, peynir, yeşil sebzeler, balık, kuru baklagiller, fındık gibi gıdaları tüketmeleri gerekir.
Tatlılardan kaçınılmalı: Kortizon verilen kişilerde iştah açıldığından, karbonhidrat içeren besinlere aşırı bir istek doğar. Çünkü vücutta karbonhidrat metabolizması bozulmuştur. Tatlıları fazla tüketmek kilo alımını hızlandırır.
Sodyum içeren gıdalardan kaçınılmalı: Kortizon alanlar hazır gıda tüketiminden kaçınmalıdır. Evde yapılan katkısız besinler tercih edilmelidir. İçinde sodyum oranı yüksek olan sakatatlar, şarküteri ürünleri, kabuklu deniz ürünleri, salata sosları, ketçap, kahvaltılık tuzlu margarinler, hazır yufka, mısır gevreği gibi gıdalar tüketilmemelidir.
